Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki Muzeum Śląskiego ukończyła prace nad obrazem "Odpoczynek Żniwiarzy" z ok. 1893 roku, autorstwa Wincentego Wodzinowskiego. Dzieło to jest kolejnym, po "Tkaczu" Wacława Szymanowskiego, wnikliwie zakonserwowanym płótnem ze zbiorów Lwowskiej Galerii Sztuki. Obraz można było oglądać do 4 czerwca w sali imprezowej Muzeum Śląskiego. Płótno sprowadzono do Polski we wrześniu ubiegłego roku na wystawę "Brandt... Malczewski... Siemiradzki... Polscy Monachijczycy". Pokazano je w Katowicach (06.10.2005 - 15.01.2006) oraz podczas szczecińskiej edycji wystawy w Zamku Książąt Pomorskich (08.02.2006 - 23.04.2006). Podczas gdy pozostałe prace z ekspozycji pojechały na kolejną odsłonę do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, "Odpoczynek żniwiarzy" wrócił do Katowic na drobiazgową konserwację. Konserwatorzy Muzeum Śląskiego po wstępnych oględzinach obrazu stwierdzili, poza licznymi ubytkami warstwy malarskiej, bardzo cienkie i tym samym słabe płótno podobrazia. Taki stan przyczynił się m.in. do powstania 20-centymetrowego pęknięcia w lewej krawędzi obrazu. Zwyczajowe naciągnięcie pracy na krosna malarskie groziło dalszemu rozerwaniu dzieła. Po tej diagnozie przystąpiono do rutynowych prac. W pierwszej kolejności oczyszczono odworcie obrazu oraz lico, następnie usunięto zmatowiały werniks. Podobnie jak w przypadku poprzednio konserwowanego "Tkacza" Wacława Szymanowskiego, również tym razem największym wyzwaniem dla konserwatorów było zdublowanie dzieła, czyli spojenie go z nowym płótnem. Prace tę, ze względu na wymiary obrazu - 161 x 304 cm wykonano w trzech etapach. Następnie napięto zdublowany obraz na nowe krosna, uzupełniono "kitówką wiedeńską" ubytki w warstwie malarskiej, które po podmalowaniu akwarelą scalono kolorystycznie z reszta obrazu. Na koniec zabezpieczono lico werniksem. Wszystkie prace przeprowadził zespół w składzie: Anna Ucieklak (Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki), Barbara Siedlecka oraz Grażyna Szmurło.

Wincenty Wodzinowski
Odpoczynek żniwiarzy (Grajek)
ok. 1893
olej, płótno 161 x 304
sygn. i napis u dołu po lewej: W Wodzinowski /Kraków
Lwowska Galeria Sztuki, nr inw. ż - 2193
Proweniencja: ze zbiorów Galerii Narodowej miasta Lwowa

Kompozycja należy do cyklu niezwykle charakterystycznych dla sztuki artysty. Do jego powstania przyczyniło się otrzymane przez artystę zamówienie polskiego kolekcjonera hrabiego Ignacego Korwin-Milewskiego na obrazy o tematyce folklorystyczno-rodzajowej ilustrującej wieś polską. Cykl ten artysta wykonał w latach 1892-1907. Wodzinowski tworzył tego typu obrazy w swojej pracowni w Swoszowicach, wykorzystując typy i stroje wsi podkrakowskiej. Artysta, rozmieszczając poszczególne postacie: bosonogiego chłopa z dzbanem, leżącą kobietę, siedzącego w kucki muzykanta grającego na smyczkach, dziewkę i kosiarza z kosą nachylającego się w kierunku dziewczyny, akcentuje kompozycję obrazu w układzie diagonalnym. Pozostałe grupy odpoczywających, wsłuchujących się w dźwięki muzyki żniwiarzy rozmieszcza w sposób podkreślający horyzontalny układ kompozycji. Całość - tak jak i w innych dziełach artysty - jest niezwykle wystudiowana, rozwiązana w dokumentalny sposób, a kolor i akcentowanie duktu pędzla służą podkreśleniu charakteru sceny. Wodzinowski wpisuje się tym dziełem w krąg polskich artystów zafascynowanych ideą chłopomanii, postrzegających wieś jako pełną ducha i sił witalnych, jako źródło odnowy społeczeństwa zepsutego przez miasto i jego kulturę. Tym samym włączył się - podobnie jak wielu artystów młodopolskich, ale również i Władysław Reymont - do wielkiego światowego nurtu określanego mianem vernacular, czyli idei powrotu do źródeł, korzeni charakterystycznego dla kultury przełomu XIX i XX wieku. (Andrzej Holeczko-Kiehl)