 |
|
Najnowsze badania w dziedzinach nauk przyrodniczych, zwłaszcza genetyki, biologii molekularnej i biochemii, umożliwiają nowy wgląd w nieznane dotąd tajemnice życia. Odszyfrowanie zasad biologicznej transformacji energii w formę będzie głównym zadaniem tego stulecia. W kontekście niepohamowanego wzrostu konsumpcji, kryzysów politycznych, światowego przeludnienia zdajemy sobie sprawę, że większość stworzonych przez nas systemów, ekonomii i technologii zawiodła w stosunku do Natury. Aby przeżyć, musimy zaufać ekonomii życia i wypracować kompleksowe systemy biologiczne, oparte na dynamice, samoregulacji i autonomii. W techniczno-ekonomicznym świecie systemy, technologie i obiekty tworzone przez człowieka to martwe przedmioty. Ponieważ nie żyją, nie mogą umrzeć, pokutują poza obiegiem cyklicznej samoregulującej ekonomii i podlegają entropii. Stąd ich niepohamowany przyrost i energetyczne nienasycenie. W połączeniu z materialnym konsumpcjonizmem cywilizacji są przyczyną degradacji stworzonego przez miliardy lat biologicznego porządku biosfery. Żywe systemy natomiast to otwarte dynamiczne procesy. Ich zasadą jest autonomia i samoorganizacja. Powstają i istnieją na granicy porządku i chaosu w stanie równowagi dynamicznej i podlegają cyklicznej ekonomii. Wykorzystują najbardziej wydajnie i ekonomicznie pierwotną energię słońca, wytwarzając minimum entropii przy maksimum organizacji. Jesteśmy w punkcie zwrotnym ewolucji, porównywalnym być może z odkryciem procesów asymilacji CO2 przy pomocy światła słonecznego przez zdolne do fotosyntezy cyjanobakterie, miliardy lat temu. Ewolucja przeszła wówczas z rabunkowej gospodarki energią zawartą w kosmicznej zupie do samoprodukujących się procesów, stwarzając podstawy cyklicznych obiegów i umożliwiając rozwój życia. Aby uchronić biosferę, musimy odejść od eksploatacji nieodnawialnych zasobów energii i stworzyć możliwości dla przemiany energii słonecznej w chemiczną na zasadach fotosyntezy. Procesy fotosyntezy, jak dotąd, nie mają swego odpowiednika w urządzeniach skonstruowanych przez człowieka. Przestrzeń biologiczna to systemy, które powstaną na zasadach organiczno-chemicznych, w których przepływ energii, materii i informacji będzie się odbywać w medium płynnym i które dla swojej budowy i funkcji będą asymilować energię słońca i funkcjonować jako żywe organizmy w cyklicznym metabolizmie biosfery. Formy żywe nie tyle są, ile zdarzają się; są ekspresją ciągłego przepływu materii i energii, jednocześnie biegnących przez organizmy i formujących je. To, co morfologia definiuje jako formę i strukturę, naprawdę oznacza czasowy przekrój przez strumień procesów w czasie i przestrzeni. (Ludwig von Bertalanffy, "Das biologisch Weltbild"). Życie, jakie znamy, manifestuje się w medium płynnym, bo tylko taki labilny stan materii (woda) umożliwia rozwój dynamicznych procesów samoorganizacji, które są podstawą ewolucji. Projekty "Spatium Gelatum", "Hodowle Przestrzeni" i "Kosmiczny Ogród", które zostaną pokazane w Centrum Sztuki Współczesnej, to prace badawcze z pogranicza sztuki, architektury i nauki. Celem ich jest kreacja żywej biologicznej przestrzeni jako modelu architektury przyszłości i stworzenie warunków do rozwoju biologicznych wizji w biosferze i w kosmosie.
Zbigniew Oksiuta, artysta i architekt, urodzony 1951 w Mulawiczach koło Białegostoku. W latach 1970-78 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1981 mieszka i pracuje w Kolonii. Zbigniew Oksiuta pracuje nad wizją biologicznej przyszłości i bada systemy, w których przepływ informacji odbywa się w medium płynnym. Jego projekty stanowią interdyscyplinarne przenikanie się elementów sztuki, architektury i nauk przyrodniczych. Oksiuta brał udział w wielu wystawach międzynarodowych, między innymi w CSW, Warszawa, 1996, na Międzynarodowych Targach Designu, Kolonia, 2000, na Biennale Architektury w Wenecji, 2004, w ArchiLab w Orleanie (Francja, 2004), na Ars Electronica w Linz (Austria, 2007) oraz na Biennale Sztuki Elektronicznej w Perth (Australia, 2007). W 2004 reprezentował Polskę na Biennale Architektury w Wenecji. Artysta jest producentem i reżyserem filmów: "Architecture Now" (2000), "Isopycnic Systems" (2001), "Mesogloea" (2002), "Breeding Spaces Technology" (2005) i "Made in Space" (2007). Zbigniew Oksiuta wykłada gościnnie na wielu międzynarodowych uniwersytetach, w instytucjach artystycznych i naukowych, m.in. w Niemieckiej Agencji Kosmicznej (DLR) w Kolonii, w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie, w Slade School of Art i Architectural Association w Londynie, w GSAP na Columbia Uniwersity oraz w Pratt Institute w Nowym Jorku, w School of the Art Institute of Chicago, w Southern California Institute of Architecture w Los Angeles, oraz na Uniwersytecie Toronto i na Uniwersytecie Waterloo w Kanadzie. Od kilku lat Zbigniew Oksiuta pracuje nad realizacją laboratorium architektonicznego. Inspiracją tego przedsięwzięcia jest prywatna kolekcja architektury artysty. W zbiorach znajdują się awangardowe obiekty architektury lat 60., między innymi oryginalne konstrukcje namiotowe Frei Otto oraz dom z tworzyw sztucznych "La Bulle six coques" francuskiego architekta Jeana Manevala.
Kurator: Monika Szewczyk
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Aleje Ujazdowskie 6, 00-461 Warszawa
Kontakt: www.csw.art.pl
|