 |
|
Na wystawie prezentujemy unikatowy zespół krajobrazów przemysłowych Rafała Malczewskiego z dwóch serii Czarny Śląsk (1934-1935) i Centralny Okręg Przemysłowy - reportaż malarski 1938. Wystawę uzupełniają akwarelowe zimowe widoki z Kanady z kolekcji Toma Podla z Seattle, zdeponowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli. Pierwszym reportażem malarskim Rafała Malczewskiego był cykl Czarny Śląsk, efekt podróży artysty po Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim w roku 1934, odbytej za namową przyjaciela, Ferdynanda Goetla. Malczewski wykonał kilkadziesiąt prac - obrazów olejnych, akwarel i szkiców, które rozproszyły się podczas II wojny światowej, dzisiaj znamy tylko część z nich. Nie kryjąc zachwytu, Malczewski napisał kilka entuzjastycznych tekstów - wyznań, donosząc w nich o "wspaniałym źródle niewyczerpanych piękności - odrębnych, surowych, groźnych". Po blisko dwudziestu latach spędzonych w Zakopanem i na Podhalu, intensywnym uprawianiu taternictwa i narciarstwa alpejskiego, górniczo-hutniczny Śląsk stał się dla artysty miejscem magicznym i inspirującym. O ile krajobraz "czarnego Śląska" wywoływał w Malczewskim ambiwalentne uczucia, to budowy związane z najważniejszą inwestycją II Rzeczypospolitej - Centralnym Okręgiem Przemysłowym - wzbudzały wyłącznie zachwyt, zadziwienie i entuzjazm. Na zlecenie rządu, artysta odbył wyprawę na teren COP-u z Melchiorem Wańkowiczem, nieco później, w latem 1938 ze swoją późniejszą żoną, Zofia Mikucką. Na łamach "Gazety Polskiej" zamieszczał literackie felietony z odwiedzanych miejsc, ilustrowane własnymi rysunkami. Owocem tej podróży była seria obrazów, wyjątkowa w sztuce polskiej tego czasu, nie mająca analogii w sztuce europejskiej, zatytułowana Centralny Okręg Przemysłowy - reportaż malarski 1938. Artysta wykonał ponad 40 prac - obrazów olejnych i akwarel - będących malarską relacją malarza-dziennikarza. W szkicownikach sporządzał rysunki, robił fotografie i akwarelowe studia, zbierał materiał, na podstawie którego, częściowo w plenerze, częściowo w pracowni, malował obrazy olejne. Z serii tej odnaleziono zaledwie kilkanaście prac.
Rafał Malczewski (1890 Kraków - 1965 Montreal) - malarz, pisarz, felietonista, taternik, narciarz, ratownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Był synem Jacka Malczewskiego. Studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Wiedeńskiego. W latach 1915-1939 (z przerwami) mieszkał w Zakopanem, następie w Brazylii, od 1942 w Kanadzie, gdzie mieszkał do końca życia. Czynnie uczestniczył w życiu artystycznym Zakopanego. Brał udział w wielu wystawach Towarzystwa Sztuka Podhalańska i podhalańskiego Związku Artystów Plastyków, w kraju i za granicą. Był członkiem ugrupowania Rytm. Malował przede wszystkim krajobrazy - górskie i przemysłowe (Czarny Śląsk i Centralny Okręg Przemysłowy). Świadomie prymitywizował, tworząc tajemnicze, niekiedy baśniowe kompozycje sytuujące się w kręgu szeroko rozumianego realizmu magicznego. Do mistrzowskich należą akwarelowe widoki z Tatr. Opublikował m.in. Narkotyk gór (1928), Tatry i Podhale (1935) i Pępek świata. Wspomnienia o Zakopanem (1960). Napisał scenariusz do filmu o tematyce tatrzańskiej pt. Biały ślad.
Dzieł na wystawę użyczyli: Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, Muzeum w Chorzowie, Muzeum Częstochowskie, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach oraz kolekcjonerzy prywatni.
Scenariusz, aranżacja plastyczna: Anna Król
Komisarz: Anna Szlązak
Ekspozycji towarzyszy katalog.
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. ul. Sandomierska 1, 37-464 Stalowa Wola
Kontakt: www.muzeum.stalowawola.pl
|