 |
|
W muzealnej szatni zawisł biały płaszcz Pauliny Ołowskiej, obok pracy Pół płaszcza z klejnotami Milana Knížáka i sukien Barbary Hoff.Dwie Gracje komentują odejście trzeciej w Galerii Sztuki Starożytnej, monumentalny Człowiek z młotem Grzegorza Klamana zdobywa Galerię Faras, a awangardowy fotel Modzelewskiego zakłóca harmonię Galerii Sztuki Średniowiecznej. Na pierwszym piętrze, Che Zbigniewa Libery nieoczekiwanie znalazł dla siebie miejsce wśród starych mistrzów w Galerii Malarstwa Włoskiego, a depczący złe moce buddyjski Bishamonten przyszedł w sukurs Bitwie pod Grunwaldem. XVIII-wieczny haft z wyobrażeniem Drzewa Życia odmienia spojrzenie na obrazy w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku, egipska maska sarkofagowa rywalizuje z półmiskami Picassa, podczas gdy rzymska głowa barbarzyńcy, ustawiona w sali socrealizmu, przypomina o władzy kanonu.
Interwencje! to przemieszanie przestrzeni i obiektów muzealnych, to akcja wprowadzająca w galerie sztuki dawnej dzieła sztuki nowej, ale także obiekty sztuki dawnej do kolekcji sztuki nowoczesnej. Zasoby muzealnych magazynów umożliwiły wprzęgnięcie do tej akcji wszystkich epok i mediów, od starożytnej ceramiki i biżuterii, przez posągi, tkaniny i obrazy, po współczesne meble, instalacje i fotografie. Ta stosunkowo prosta metoda pracy, która na pierwszy rzut oka przypomina strategię łatwego uzyskania efektu ekspozycyjnego, ma jednak głębsze znaczenia.
Interwencje! to wstęp do długoterminowej akcji przekształcenia muzealnej ekspozycji. To początek namysłu, czym jest galeria, muzealna ekspozycja, jak tworzy się historię sztuki, czym jest dzieło w perspektywie historycznej, jak można je postrzegać na innych niż historia zasadach. Punkt wyjścia tego przemyśliwania stanowi nie tylko przekonanie, że mamy więcej niż jedną historię sztuki, że jest ona naszą – historyków sztuki i widzów – konstrukcją, ale także i to, że my widzowie, zarówno profesjonaliści, jak miłośnicy, w istocie rzeczy nie postrzegamy jej w "linearnym" ciągu historycznym, w sekwencjach następujących po sobie wydarzeń, lecz na zasadzie "kulistej", w rozmaitych skojarzeniach estetycznych, emocjonalnych, ideowych itp., w których często to, co późniejsze, wyprzedza nasze doświadczenie w stosunku do percepcji tego, co powstało wcześniej. Ten sposób postrzegania nie tyle uchyla konwencjonalne myślenie historyczne, co je problematyzuje. Zatem Interwencje! w swoim podstawowym znaczeniu to rozluźnianie "linearnego" spojrzenia na historię sztuki, wyzwolenie wyobraźni, zachęta do swobody skojarzeń, to uruchamianie wrażliwości w spojrzeniu na sztukę.
Jest też w Interwencjach! nieco dalej idący zamysł. W zakłóceniu narracji muzealnej nie tylko dzieło sztuki zyskuje większą autonomię, uwalniając się od konieczności postrzegania go w procesie historycznym, nie tylko widz zyskuje większą swobodę w jego percepcji, lecz także wraz z tym rozpoczyna się praca krytyczna wobec muzeum pojętego jako autorytet. Oprócz wyzwalania wyobraźni, chodzi nam też o krytyczne spojrzenie na muzeum jako instrument produkcji i dystrybucji wiedzy, o podważenie autorytetu, jakim zdaje się być muzealna galeria. Chcemy, aby rezultatem takiej krytyki stała się realizacja, że historia sztuki – jak każda wiedza – jest strukturą otwartą, wymagającą ciągłych rewizji i negocjacji z naszą indywidualną i zbiorową, historycznie, ideologicznie i estetycznie określoną wrażliwością.
Zatem kolejnym oczekiwanym skutkiem naszych Interwencji! powinno być przeświadczenie, że każda muzealna wystawa jest w istocie rzeczy swoistego rodzaju "interwencją", że to, w co interweniujemy, samo w sobie było, jest i będzie problematyczne, tyle tylko, że ukrywa się za autorytetem instytucji muzeum. W anarchicznym geście interwencji chcemy więc uświadomić widzom, że muzealna narracja historyczna jest wyborem, a nie historyczną koniecznością. W efekcie więc projekt ten ma na celu podjęcie krytycznego myślenia na temat budowania wiedzy o sztuce w takich instytucjach, jak muzeum.
Przede wszystkim jednak Interwencje! są zaproszeniem do dialogu między kuratorem a widzem, a także pomiędzy kuratorami oraz między widzami. Co więcej, ponieważ my sami tworzymy tę wiedzę, ponieważ to my, kuratorzy, jesteśmy odpowiedzialni za wystawy muzealne, nasze Interwencje! stają się dla nas doświadczeniem autokrytycznym, zmuszającym do refleksji nad naszym zawodowym warsztatem, naszą własną historycznością, wrażliwością i wyobraźnią, doświadczeniem, którego część będzie stanowić dialog z widzami.
Wystawa została przygotowana przez zespół kuratorów i pracowników Muzeum Narodowego w Warszawie.
Muzeum Narodowe w Warszawie. Al. Jerozolimskie 3, 00-495 Warszawa
Kontakt: http://www.interwencje.mnw.art.pl
|