WYSTAWY
WARSZAWA - CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ
Schizma. Sztuka polska lat dziewięćdziesiątych
09.10.2009 - 15.11.2009

02.10.2009 - 01.11.2009
Tytuł wystawy Schizma - nawiązujący do pamiętnego tomiku wierszy Marcina Świetlickiego - podkreśla różnicę, linię podziału, jaka rozciąga się pomiędzy PRL-em i III RP. Lata 90. to czas przewartościowania i wykuwania nowych definicji dzieła sztuki, artysty i instytucji sztuki, tworzenia nowego języka krytyki artystycznej i przesilenia na linii artysta/społeczeństwo oraz pojawienia się na scenie postaci "kuratora" i rozpowszechnienia medium "wystawy problemowej". Sztuka lat 90. wywodzi się ze sztuki polskiej dekad poprzednich i, tak jak wielu czynnych wówczas artystów, ma swój rodowód w PRL, ale też jest próbą odejścia lub wręcz zerwania z dominującymi wcześniej postawami, nurtami i formami działań artystycznych. Wydaje się, że to było wczoraj, lecz to już historia. Nie tylko dla najmłodszego pokolenia - tego, urodzonego w pamiętnym 1989, które dziś jest już na studiach - lecz także dla generacji starszych, których reprezentanci podjęli walkę na życie i śmierć, by dowieść, że III RP to czas prosperity, wolności i samego dobra lub zgoła odwrotnie: upadku moralnego, postkomunistycznego zniewolenia przez "układ" i zła wszelkiego. Im większa temperatura debaty i siła wzajemnych oskarżeń tym dalej do zrozumienia, czym właściwie, był ten czas, czym była pierwsza dekada "na wolności, wreszcie". Wysiłek interpretacji tego, co wydarzyło się nie tak dawno temu, dotyczy także pola sztuki.

Schizma narzuca nowe spojrzenie na temat dość już rozpoznany przez krytykę artystyczną i instytucje sztuki, które temat lat 90. skutecznie i w zaskakująco podobny sposób przedstawiały z punktu widzenia uczestników wydarzeń na kolejnych wystawach (od Sztuki III RP przez Dekadę po Na wolności wreszcie). Chłodny dystans do niezwykle emocjonalnych sporów, jakie toczyły się po upadku PRL wokół sztuki współczesnej, pozwala wydobyć nowe wartości, określić nowe kategorie porządkujące historię sztuki polskiej końca XX wieku, wskazać zapoznane tropy interpretacyjne. Do pracy nad projektem zostali zaproszeni przez kuratora Adama Mazura niezależni badacze - Aleksandra Berłożecka, Aleksandra Jach i Dominik Kuryłek - którzy czytają "pod włos" historię sztuki lat 90., a raport z tej krytycznej lektury przybiera formę autonomicznej wystawy.

Część pierwsza Schizmy to rewizjonistyczna prezentacja wybranych dzieł sztuki z tworzonej od 20 lat Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Współczesnej CSW (od Zbigniewa Libery, Katarzyny Kozyry i Artura Żmijewskiego, przez Zygmunta Rytkę, Jerzego Truszkowskiego, Zofię Kulik, po Pawła Althamera, Marka Kijewskiego, Mirosława Bałkę, Józefa Robakowskiego), która stanowiła istotny punkt odniesienia dla środowiska artystycznego, krytyków i kuratorów - inicjując debatę o tym, co znaczy sztuka współczesna w kształtującym się społeczeństwie obywatelskim, w kraju transformacji ustrojowej. Z perspektywy czasu widać, że program CSW Zamek Ujazdowski stanowił oryginalną propozycję programową i wprowadził sztukę w nowe realia III RP. Kolekcja Centrum przy tej okazji ma zostać uzupełniona o nowe nabytki - dzieła istotne z punktu widzenia nie tylko instytucji, w której były pierwotnie wystawiane (chodzi tu zwłaszcza o Olimpię Katarzyny Kozyry i Awatar Leszka Golca).

Druga część Schizmy prezentuje materiały źródłowe dotyczące działalności Zamku Ujazdowskiego w latach 1989-1999, koncentrując się na szeroko komentowanych wydarzeniach z programu CSW - wystawach takich jak: Raj utracony, Magowie i mistycy, Bakunin w Dreźnie, Idee poza ideologią, Antyciała, Granice obrazu, W tym szczególnym momencie. Archiwalia eksponowane w przestrzeni symbolicznie opuszczonej przez Kolekcję uzupełniają rozmowy z kuratorami Centrum. W oddzielnej sekwencji prezentowane są filmy z pokazów indywidualnych (m.in. Jana Świdzińskiego, Zbigniewa Warpechowskiego, Alicji Żebrowskiej, Romana Stańczaka, Joanny Rajkowskiej). Refleksyjne spojrzenie na program CSW przywołuje początki dyskusji o granicach sztuki i kontekście jej funkcjonowania w przestrzeni społecznej. Prezentacja kończy się płynnym przejściem od polityki instytucjonalnej do estetyki (Maurycy Gomulicki, Mikołaj Długosz, Roman Dziadkiewicz). Nostalgia za latami 90., widoczna zarówno w muzyce, w rzeczach kultowych, jak i tych zupełnie banalnych, pozwala lepiej dostrzec fakt historycznego już wymiaru tamtych lat.

Schizma to otwarty projekt badawczy, program swoistej "archeologii współczesności", który obejmuje zbieranie, porządkowanie i krytyczne opracowanie dokumentów, rozmów, interpretacji dzieł sztuki z epoki.

Kurator: Adam Mazur
Współpraca: Aleksandra Berłożecka, Aleksandra Jach, Dominik Kuryłek

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, ul. Jazdów 2, 00-467 Warszawa
Kontakt: www.csw.art.pl


Wystawy aktualne | Archiwum wystaw 2003-2012

redakcja|nota prawna
© 2003-2024 sztuka.net   Wszelkie prawa zastrzeżone.