 |
|
Wystawa „WA: HARMONIA. Japoński design dziś”, po prezentacji w Paryżu, Budapeszcie i Essen, trafi do Warszawy. W terminie 15 stycznia - 28 marca 2010 w salach Instytutu Wzornictwa Przemysłowego będzie można obejrzeć 161 przedmiotów codziennego użytku zaprojektowanych przez znanych japońskich designerów, m.in. Naoto Fukasawę. Zamysłem wystawy jest prezentacja, na przykładach obiektów japońskiego design, idei „WA”, oznaczającej stan harmonii we wszystkich dziedzinach życia. Wystawie będą towarzyszyć wykłady, warsztaty i pokazy, których celem będzie przybliżenie japońskiej kultury i tradycji.
„WA, wartość znakomicie godna szacunku, opiera się na zasadzie, iż trzeba unikać wszelkiej niezgody” – tak brzmi pierwsze zdanie w ogłoszonej w 604 roku pierwszej konstytucji japońskiego cesarstwa. Od tego czasu dla Japończyków „WA” przez wieki było synonimem idealnej zgody, która musi królować między wszystkimi istnieniami, w tym ożywionymi i nieożywionymi. Z czasem termin ten zaczął również oznaczać „rzeczy japońskie”. Pojęcie „wa” zaczęto wręcz używać jako przeciwieństwo do pojęcia „yô” („Zachód”). Tę bipolaryzację można odnaleźć np. w pojęciach washoku/yôshoku (kuchnia japońska/kuchnia zachodnia) lub w wafuku/yôfuku (tradycyjny strój japoński/tradycyjny garnitur europejski).
Kuratorzy ekspozycji, której celem jest pomoc w zrozumieniu charakteru współczesnego wzornictwa japońskiego, postanowili jako klucz do niej wyeksponować cechy obiektów nawiązujące właśnie do „WA”. Przykładem takiego pojmowania japońskiego wzornictwa mogą być pary wydające się na pierwszy rzut oka całkowicie antagonistyczne, np.: naturalny/sztuczny, rękodzieło/przemysł, tradycja/technologia współczesna, wiejski/miejski, małe przedsiębiorstwo/wielkie przedsiębiorstwo.
Obiekty wyeksponowane zostały według podziału na 12 kategorii (odpowiadających różnym typom użytkowania, m.in. zastawa stołowa, kuchnia i łazienka, zabawki i artykuły dla dzieci, ubrania i konfekcja) oraz sześć słów kluczowych, ilustrujących koncepcje, uczucia i gusta obecne we wzornictwie japońskim: Kawaii (uroczy), Kurafuto – (niepowtarzalny), Kime (finezyjny), Tezawari (zmysłowy w dotyku), Minimaru (minimalistyczny) i Kokorokubari (przemyślany)*.
Wystawa „WA: HARMONIA. Japoński design dziś”, jest kolejną, po prezentacji m.in. szwedzkiego design, prezentacją dobrych praktyk światowego wzornictwa, organizowaną przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego w ramach projektu Zaprojektuj Swój Zysk. Wystawę przygotowała Japan Foundation. Celem tej założonej w 1972 roku instytucji jest promocja dialogu pomiędzy Japonią a innymi krajami za pośrednictwem kultury.
* słowa kluczowe - wyjaśnienie
Kawaii >>> Uroczy
Obecnie w Japonii określenie „kawaii” ma wiele znaczeń, których wspólną cechą jest nadanie opisywanemu przedmiotowi pozytywnej wartości. „Kawaii” oznacza więc: „piękny”, „zachwycający”, „szarmancki”, „dopasowany”. „Kawaii” w opisach bytów żywych, uczuć i zjawisk określa się jako: „łagodność”, „skromność”, „delikatność”.
Kurafuto >>> Niepowtarzalny
Początkowo pod pojęciem „Kurafuto” rozumiano „przedmioty wytworzone ręką”, zwłaszcza wyroby rzemiosła artystycznego. Słowo to z czasem nabrało dużo szerszego znaczenia: oznacza produkty, które wytworzone w nowych technologiach lub z nowych materiałów – zachowują cechy dawnego rzemiosła. „Kurafuto” jest także używane jako określenie przedmiotów naśladujących wyroby rzemieślnicze. Obecnie w Japonii produkcja takich przedmiotów zainspirowanych dawnym rzemiosłem ciągle wzrasta.
Kime >>> Finezyjny
Termin „kime” oznacza przede wszystkim „ziarno” albo „słój drzewa”, ale również „delikatne linie widoczne na powierzchni” albo „tkaninę bardzo delikatną w dotyku”. Stąd też określenie „kimekomayaka” („z bardzo delikatnego ziarna”), jest używane, żeby na przykład, określić pracę wykonywaną z niezwykłą starannością. Perfekcyjne wykończenie najmniejszego nawet detalu jest w Japonii szczególnie cenione, gdyż jest synonimem produktu wysokiej jakości.
Tezawari >>> Zmysłowy w dotyku
Dla Japończyków zmysł dotyku mocno związany jest z oceną jakości przedmiotu. Dlatego na przykład sposób porcelana Arita, wyprodukowanej w tradycyjnej technologii rzemieślniczej, daje oprócz wzrokowej przyjemności także przyjemność dotykania palcami gładkiej powierzchni porcelany. Przedmioty wykonane z laki bywają albo doskonale gładkie, albo lekko ziarniste. W obydwu przypadkach ocena ich wykończenia dotykiem dostarcza odbiorcy doznań natury estetycznej.
Minimaru >>> Minimalistyczny
Japończycy rozróżniają dwie koncepcje piękna plastycznego. Pierwsza, zdefiniowana w wielkim sanktuarium Toshogu w Nikko, kładzie nacisk na obfitość i splendor. Druga, której doskonałym przykładem jest miasto Katsura zbudowane na początku XVII wieku, stawia na prostotę i powściągliwość. Piękno czystych form ma wszelkie atuty, aby zostać dobrze przyjętym na Zachodzie, a minimalizm (idący w parze z funkcjonalnością) często obecny jest w przedmiotach używanych przez Japończyków w życiu codziennym.
Kokorokubari >>> Przemyślany
W świadomości Japończyków istotną zaletą wzornictwa jest przemyślane dostosowanie przedmiotów do potrzeb człowieka tak, by umilały one życie codzienne. Kluczową rolę gra koncepcja, na bazie której tworzy się produkty. Przykładem może być toaleta wyposażona w automatyczny, komputerowo sterowany system spłukiwania, co zwiększa higienę i komfort lub cyfrowy aparat fotograficzny, który automatycznie „wykrywa” uśmiechniętą twarz i włącza obiektyw w idealnym momencie, by zrobić dobre zdjęcie.
************
Kuratorzy:
Hiroshi Kashiwagi, Masafumi Fukagawa, Shu Hagiwara, Noriko Kawakam
Przygotowanie wystawy: Japan Foundation
Komisarz wystawy: Ewa Cieślik, IWP
Współpraca: Dagmara Pilzek, IWP
Scenografia wystawy: Hiroshi Yoneya, Ken Kimizuka,Yumi Masuko
Aranżacja wystawy i opracowanie graficzne: Sophie Kumpera
Wykonanie i montaż wystawy: Pracownia Rzeźby EA
Instytut Wzornictwa Przemysłowego, ul. Świętojerska 5/7, Warszawa
Kontakt: www.iwp.com.pl
|