 |
|
Wystawa prezentuje twórczość dwóch niezwykłych, wybitnych artystów: genialnego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego oraz mistrza fotografii - Józefa Kuczyńskiego. Obu łączyła przyjaźń i wzajemna inspiracja. Obaj byli twórcami portretów sławnych ludzi. Ponadto Kuczyński fotografował Dunikowskiego i jego twórczość. W 1924 roku ukazała się monografia rzeźbiarza bogato ilustrowana fotografiami Kuczyńskiego. Zaś Dunikowski umieścił portret fotografa wśród słynnych Głów Wawelskich.
Dunikowski przebywając w czasie I wojny światowej w Paryżu stworzył dwa rzeźbiarskie arcydzieła. Jedno z nich to Grobowiec Bolesława Śmiałego, który był przeznaczony na Wawel, drugie to Autoportret (1917) nazywany przez twórcę astralnym, znany także pod nazwami: Ku słońcu oraz Idę ku słońcu. Ta monumentalna kompozycja, o złożonej symbolice, przedstawia męski akt nadnaturalnej wielkości i jest manifestem artysty świadomego swojego talentu i wyjątkowej roli w historii sztuki.
Prezentacji twórczości rzeźbiarskiej Dunikowskiego towarzyszą oryginalne, sygnowane przez Kuczyńskiego fotografie oraz wykonane z negatywów szklanych wydruki komputerowe. Na fotografiach i wydrukach prezentowane są nieistniejące (niezachowane) rzeźby Dunikowskiego, pierwsze wersje dzieł oraz portrety rzeźbiarza.
"Chodzi mi zawsze o wydobycie piętna odrębności, które nie dając się określić i zdefiniować, tkwić powinno w pracach każdego polskiego rzeźbiarza i różnić go od artystów innych narodowości.(...) Chciałbym, abyśmy w różniczkowaniu się odrębności artystycznych poszczególnych krajów, kultur i ras, mogli kiedyś odnaleźć swoją własną odrębność, która by nas od innych różniła, ale jednocześnie zbliżała do wielkiej rodziny Piękna."
Xawery Dunikowski.
Xawery Dunikowski (Franciszek Ksawery) urodził się 29 listopada 1875 roku w Krakowie. Zmarł 26 stycznia 1964 roku w Warszawie. W 1894 roku rozpoczął naukę rzeźby w warszawskich pracowniach: Bolesława Syrewicza, a następnie Leopolda Wasilkowskiego. Zadebiutował Popiersiem Mefista w Warszawskim Towarzystwie Sztuk Pięknych w 1895 roku. W latach 1896-1898 studiował rzeźbę pod kierunkiem Alfreda Dauna w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Praca dyplomowa Portret Henryka Szczyglińskiego, została nagrodzona złotym medalem. Do 1903 roku kontynuował naukę w krakowskiej uczelni pod kierunkiem Konstantego Laszczki. W 1902 roku w TPSP w Krakowie odbyła się pierwsza indywidualna wystawa artysty. W następnym roku otrzymał list pochwalny i nagrodę na wystawie konkursowej TZSP w Warszawie. W latach 1904-1910 pełnił funkcję profesora rzeźby w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Około 1906 roku wyruszył w podróż na Bliski Wschód (Syria, Palestyna) i do Włoch. W roku 1908 przystąpił do Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", z którym wystawiał od 1903 roku. W latach 1910-1912 pracował nad zleceniem wykonania portalu do kościoła Jezuitów w Krakowie. W 1911 otrzymał nagrodę za rzeźbę Madonna na Wystawie Sztuki Kościelnej. W 1914 roku wyjechał zagranicę i tam zastał go wybuch wojny. Zwolniony z Legii Cudzoziemskiej mieszkał w Paryżu od 1915 do 1921 roku. W 1920 roku otrzymał nominację na profesora rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Funkcję tą pełnił do wybuchu II wojny światowej. Aresztowany w 1940 do wyzwolenia przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Od roku 1946 wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1954 roku przeniósł się do Warszawy i podjął pracę dydaktyczną na Akademii Sztuk Pięknych. Od kwietnia 1959 prowadził również katedrę rzeźby w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu.
Józef Antoni Kuczyński urodził 11 września 1877 roku, zmarł 2 grudnia 1952 roku w Krakowie.
Jego stryj Stefan Ludwig, profesor fizyki oraz rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego był także pionierem dagerotypii w Krakowie. Józef Kuczyński rozpoczął naukę w zakładach fotograficznych u J. Miena i J. Sebalda. W 1899 roku wyjechał do Drezna. Przez siedem lat uczył się w różnych zakładach fotograficznych Europy m.in. w Paryżu i Wiedniu, a także pracował u A. Wollenveidera w Algierze. Studiował tajniki szlachetnych technik fotograficznych. W 1907 roku otworzył zakład fotografii artystycznej w Pałacu Spiskim przy rynku w Krakowie. Wykonywano tam portrety w technikach chromianowych, a także gum, pigmentów i bromów. Zakład Kuczyńskiego cieszył się wielką popularnością wśród mieszkańców Krakowa, w tym przede wszystkim wśród artystów. W luksusowym wnętrzu ozdobionym fryzem i z zaprojektowanymi przez Tadeusza Stryjeńskiego meblami zbierała się młodopolska bohema. Wśród artystów bywali tam m.in. Jacek Malczewski, Jan Szczepkowski, Xawery Dunikowski. Ze wszystkim w/w artystami Kuczyński był zaprzyjaźniony, fotografował ich, a oni portretowali jego. Portret Kuczyńskiego namalował Malczewski i o czym już była mowa - wyrzeźbił Dunikowski. Wzajemne przenikanie się sztuk w okresie Młodej Polski oddziaływało także na Kuczyńskiego, który walczył o uznanie fotografii jako dziedziny artystycznej. Fotografie Józefa Kuczyńskiego charakteryzują się przemyślaną kompozycją oraz malarskimi efektami światłocienia. Portrety są także wnikliwym studium psychologicznym fotografowanych osób. Uznanie dla twórczości fotograficznej zaowocowało w dwudziestoleciu międzywojennym licznymi wystawami Kuczyńskiego m.in. w Genewie i Zurichu (1921), w Poznaniu (1923), Nowym Jorku (1931). W 1930 odbyła się w Warszawie XX Wystawa Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii potraktowana jako wystawa indywidualna jego twórczości.
Królikarnia. Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie ul. Puławska 113a 02-707 Warszawa
Kontakt: www.mnw.art.pl
|