 |
|
Andrzej Wróblewski - legenda polskiej sztuki, jeden najwybitniejszych i najoryginalniejszych polskich artystów XX wieku, tragicznie zmarły w Tatrach w wieku 29 lat. Urodzony w Wilnie, syn profesora prawa i artystki-grafika, w latach 1945-52 studiował na Wydziale Malarstwa w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Oprócz działalności artystycznej zajmował się publicystyką i krytyką artystyczną. Bezkompromisowy zarówno w swoich artystycznych, jak i życiowych wyborach. Był twórcą, który prawdopodobnie najdobitniej wyraził w swojej sztuce grozę pokoleniowego doświadczenia: "Chcemy namalować obraz - pisał w 1948 roku - który by pomagał odróżnić dobro od zła. Chcemy malować obrazy takie, nad którymi byście się zamyślili, jak nad mądrymi słowami szanowanego przez was człowieka. Nie skrywamy przed wami niebezpieczeństw. Przeciwnie, chcemy żebyście pamiętali o wojnie i imperializmie, o bombie atomowej w rękach złych ludzi. Malujemy obrazy przykre jak zapach trupa. Malujemy i takie, przed którymi poczujecie bliskość śmierci. Przez nasze obrazy zajrzycie do wnętrza człowieka i spostrzeżecie słabość, przed którą musicie się bronić". Skłócony z kapistami, potępiony przez "nowoczesnych", odrzucony przez socrealistów tworzył na marginesie panujących w ówczesnej sztuce tendencji. Pokolenie debiutujące na wystawie w warszawskim Arsenale w 1955 roku nie dostrzegło w nim swego prekursora. Gdy wraz z nastaniem "odwilży" polską sztukę zdominował informel, Wróblewski wypracowywał własną formułę malarstwa figuratywnego, która stała się punktem odniesienia dla twórców następnych pokoleń. Uważany był za prekursora zarówno "nowej figuracji" - malarstwa lat 60. i 70., jak i "nowej ekspresji" - dzikiego malarstwa lat 80. Do jego twórczości odwoływali się członkowie powstałej w 1966 roku krakowskiej grupy Wprost, a także malarze z warszawskiej Gruppy.
Wystawa w Królikarni obejmuje dwa ostatnie lata życia i twórczości Andrzeja Wróblewskiego, a więc prace powstałe po roku 1955. Takie ujęcie tematu umożliwia prezentację pewnej spójnej całości, jaką jest jego "poodwilżowa" twórczość. W pracach z tego okresu artysta wypowiedział najbardziej istotne i dojrzałe treści swego malarstwa. Tak wspominał go z tamtych lat Mieczysław Porębski: "Pamiętam dobrze Andrzeja po jego powrocie z Jugosławii, pamiętam jego dynamizm, przekonanie o słuszności tego, co robi, przeświadczenie, (...) wszedł na drogę logicznie sumującą wszystkie jego dotychczasowe wysiłki".
Na ekspozycję składają się głównie gwasze i rysunki, jak również niezwykły cykl czarno-białych monotypii z 1957 roku, (w którym zapewne najdoskonalej, najpełniej zrealizował swoją koncepcję arcydzieła rozumianego jako seria, sekwencja dzieł). Specyfika tych prac (ich niewielki format) sprawia, że mają one bardziej intymny charakter, odsłaniają mniej znaną stronę osobowości Wróblewskiego. Doskonale korespondują też z jego osobistymi notatkami oraz wierszami (znanymi z publikacji Andrzej Wróblewski nieznany).
Obok prac na papierze (znajdujących się przede wszystkim w prywatnych kolekcjach) wystawa obejmuje kilkanaście prac olejnych z tego okresu (cykl Ukrzesłowień, Portret organiczny, Kolejka trwa). Wróblewski w tych pracach wyciągnął konsekwencje ze wszystkich swoich dotychczasowych doświadczeń (zarówno z eksperymentów abstrakcyjnych, jak i bardzo osobistej formuły realizmu). Przy użyciu minimalnych środków (posługiwał się bardzo syntetyczną, niemal emblematyczną formą, szczególnie w gwaszach i monotypiach) poruszał zasadnicze problemy egzystencjalne. Wyłania się z nich bardzo osobisty, naznaczony obsesją śmierci, ale i niepozbawiony swoistego humoru obraz świata i człowieka.
Bardzo bogaty wybór prac (ponad 90 obiektów ze zbiorów muzeów, galerii oraz prywatnych kolekcji) pozwala ukazać niezwykłą różnorodność tej twórczości (zarówno pod względem formalnym, jak i tematycznym). Interesującym aspektem wystawy jest prezentacja różnych technik, jakimi posługiwał się Wróblewski (prócz malarstwa, rysunku i grafiki, na wystawie eksponowane są również jego fotografie). Wystawie towarzyszy katalog zawierający bogaty materiał ilustracyjny (67 barwnych ilustracji). Wstęp do katalogu napisał prof. dr hab. Waldemar Baraniewski, esej - komisarz wystawy, Joanna Kordjak.
Królikarnia. Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie ul. Puławska 113a, 02-707 Warszawa
Kontakt: www.mnw.art.pl
|