 |
|
Zorganizowana w BUNKRZE SZTUKI wystawa prac Edwarda Dwurnika obejmuje zbiór abstrakcyjnych obrazów, tworzonych na przestrzeni ostatnich trzech lat. Artysta, po wielu latach malowania przedstawień figuratywnych, zwrócił się w kierunku malarstwa abstrakcyjnego. Artysta, aktywny od połowy lat 60., nieodmiennie kojarzony był z malarstwem
przedstawieniowym, często porównywano go do Nikifora, a jego obrazy pełniły funkcję komentarza do politycznej i społecznej rzeczywistości. Zapoczątkowane w połowie lat 70. cykle charakteryzował prowokacyjny antyestetyzm, dosadny realizm i groteskowość, zamknięte w pospiesznej, rysunkowej formie. W tym kontekście rok 2001 rysuje się jako istotna cezura w jego twórczości. Powstające od tego czasu obrazy nawiązują do abstrakcyjnych cykli tworzonych przez Jacksona Pollocka w nurcie action painting - czyli tzw. malarstwa gestu. Ten abstrakcyjny ekspresjonizm, zapoczątkowany w latach pięćdziesiątych w Ameryce, stał się wówczas jednym z najważniejszych nurtów sztuki modernizmu, jedno z pytań, które stawia aktualna wystawa brzmi, jakie korzyści sztuka może dziś wynieść z powrotu do tego okresu swojej przeszłości. Abstrakcyjne obrazy Dwurnika są tylko pozornie całkowitą zmianą orientacji artystycznej. Wiele spośród jego wielkich płócien narracyjnych z daleka przypominało plątaninę barwnych linii i plam, a nie przedstawienia figuratywne. Malarz jest świadomy tego pokrewieństwa (powinowactwa), jak sam mówi, w wywiadzie udzielonym kuratorce: To abstrakcyjne wibrowanie występuje w moich obrazach już od lat 60. Już pierwsze obrazy były abstrakcyjne, równiutko nasycone. Tak samo, jak
obecne abstrakcje. To trochę jak zatoczenie koła. Abstrakcja postrzegana była na ogół jako oderwanie się od życia, wejście na wyższy poziom, jednak to przekonanie nie sprawdza się w przypadku twórczości Dwurnika. Artysta zawsze podkreślał, że malarstwo jest to dla niego właśnie życie, medium, poprzez które widzi świat. Dziwi go także wyraźny rozdział w postrzeganiu abstrakcji i malarstwa figuratywnego. Dla niego każdy obraz jest kompozycją abstrakcyjną, jest zjawiskiem czysto malarskim, choć oczywiście aktualne płótna w znacznie większym stopniu wymagają skupienia się na formie, ekspresji i emocjach, niż figuratywne obrazy z wcześniejszych lat, które miały przekazywać historię i być wyrazem zaangażowania artysty w słuszną sprawę. Dwurnik na ogół szedł pod prąd. W czasach, gdy artyści uciekali w abstrakcję z powodów politycznych - była ona niemal wolna od ataków cenzury - on tworzył wielkoformatowe narracje złośliwie lub ironicznie krytykujące aktualną sytuację polityczną. Teraz, gdy m.in. na fali twórczości byłych członków Słynnej Grupy Ładnie, powrót do figuratywizmu stał się modny, on zwraca się ku abstrakcji. Dwurnik jest artystą szalenie świadomym swoich oczekiwań w stosunku do własnego malarstwa. Stawia przed nim szereg zadań, które jednocześnie stara się poprzez nie realizować. Jak sam mówi: chciałbym, żeby moje obrazy miały większa siłę oddziaływania, aby mogły zabijać albo leczyć. Żeby miały tajemną moc nie pozwalającą się z nimi rozstać. Ma także oczekiwania w stosunku do swoich abstrakcji, jak mówi: chciałbym, aby moje abstrakcje były rozpoznawalne. Pewnie tak będzie. Od trzech lat jestem bardzo wyczulony na obrazy abstrakcyjne, oglądam je na całym świecie. Dużo jest taszystowskich, takich chlapanych Pollocków, ale moje są inne i według mnie wyraźnie się od tamtych odróżniają. Z tych słów bije pewność i świadomość artystyczna, którą osiąga się latami i która jest gwarancją, że ten abstrakcyjny zwrot w twórczości Dwurnika, nie jest wyrazem mody, ale świadomym gestem twórczym. Planowana w BUNKRZE SZTUKI wystawa będzie doskonałą okazją do zapoznania się z tą woltą artystyczną warszawskiego malarza. W ramach projektu wydany zostanie katalog, zawierający teksty krytyczne, wywiad z artystą i reproduk-cje obrazów prezentowanych na ekspozycji w BUNKRZE SZTUKI.
Kurator wystawy: Maria Anna Potocka
Edward Dwurnik (ur. 1943) - malarz, rysownik i grafik, mieszka w Warszawie. Studiował w latach 1963-1970 na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1965, pod wpływem obejrzanej podczas wakacji wystawy prymitywisty Nikifora, przyjął zbliżony doń styl obrazowania. Zaczęły powstawać rysunki, a w 1966 obrazy z cyklu Podróże Autostopem - najstarszego i najliczniejszego w jego dorobku, kontynuowanego do dziś. Są to drobiazgowe w rysunku, zwykle ujęte z lotu ptaka współczesne weduty. Ważna jest w nich nie topografia, lecz swoista kumulacja charakterystycznych motywów, składających się na "portret" miasta. Innym wielkim cyklem, malowanym w latach 1972-1974 (a następnie w 1982-1987, 1990-1992 i 1997-2000) są Sportowcy. Artysta portretował w nim typy ludzkie i sytuacje charakterystyczne dla potocznej codzienności, czyniąc to w sposób bezlitosny, acz nie bez poczucia humo-ru. Stosunek do "Polaczka" zmienił się w kolejnym cyklu - Robotnicy, zaczętym w 1975 i kontynuowanym w latach 1980-1991. W latach 80. malarstwo Dwurnika stało się ekspresyjne i dramatyczne. Powstające w tej dekadzie obrazy, zwłaszcza monumentalne kompozycje z cyklu Obrazy duże (zaczętym w 1973 i kontynuowanym do dziś), miały niejednokrotnie wymowę polityczną. Zawsze, tak czy inaczej, odnosiły się do współczesnych spraw i realiów. Cykl Droga na Wschód (1989-1991) upamiętniał ofiary stalinizmu, natomiast cykl Od grudnia do czerwca (1990-1994) - ofiary stanu wojennego. Zarówno ideowe, jak i czysto malarskie walory tych prac przyniosły artyście uznanie, jak to bywa, większe za granicą niż w kraju, czego wyrazem była prestiżowa nagroda Fundacji Coutts & Co w Zurychu (1992). W latach 90. powstają cykle będące kontynuacją Podróży Autostopem: Błękitne miasta (od 1993) i Diagonale (od 1996), jak również kompozycje nowego typu, jak widoki morskie z cyklu Błękitne 1992-1993, cykl Wylliczanka (1996-1999) czy abstrakcyjne obrazy z cyklu Dwudziestego piątego (zaczętego w połowie 2000). Równolegle z malarstwem artysta uprawia rysunek, collage, grafikę warsztatową (litografia, techniki metalowe, kserografia, stemple) i użytkową (ilustracja, plakaty do własnych wystaw indywidualnych).
BUNKIER SZTUKI pl. Szczepański 3a, 31-011 Kraków
Kontakt: www.bunkier.com.pl |