 |
|
| KRAKÓW - MUZEUM NARODOWE |
|
| Plakat z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, 1899-2003 |
|
| 11.03.2004 - 25.04.2004 |
| 11.03.2004 - 25.04.2004 |
|
 |
|
Na wystawę, przygotowaną z okazji 185-lecia krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w salach Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Krakowie, składa się ponad dwieście plakatów zaprojektowanych w latach 1899-2003 przez profesorów i uczniów tej najstarszej polskiej szkoły artystycznej. Historyczna panorama plakatu jest zbiorowym dziełem stu kilkudziesięciu twórców, bardziej i mniej znanych, związanych z Matejkowską uczelnią całym życiem zawodowym lub zaledwie epizodem. Wszyscy oni jednak wpisują się w dzieje Akademii, te zaś z kolei - w historię akademickiego i artystycznego Krakowa. Plakat w historycznym przekroju - od początków jego rozwoju w Polsce po dzień dzisiejszy - autorów związanych studiami lub pracą z ASP w Krakowie - pochodzący ze zbiorów uczelnianej Biblioteki Głównej - oto założenia i zarazem klucz do wystawy. Pozwalają one na rozwinięcie szerokiego wachlarza nazwisk, znaczących zarówno w historii krakowskiej Akademii, jak i w rozwoju jedynej w swoim rodzaju dyscypliny, w szczególny sposób łączącej wymagania artyzmu z konkretnym, utylitarnym celem i powiązanej z odbiorcą, do którego przekaz jest kierowany.
Nie próbując odpowiadać na pytanie, czy właśnie dlatego wystawy plakatu od lat niezmiennie cieszą się dużym powodzeniem, wyrażamy po prostu nadzieję, że i tym razem będzie podobnie. Że odbywając dzięki wystawionym eksponatom ponadstuletnią podróż w czasie, przypomnimy sobie największe nazwiska związane z Akademią im. Jana Matejki oraz przywołamy na chwilę fakty dawno zapomniane, lecz szczęśliwie utrwalone na plakacie informacyjnym, reklamowym, teatralnym, filmowym czy politycznym. Wszystkie prezentowane druki są własnością Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i pochodzą z kolekcji Gabinetu Plakatów Biblioteki Głównej. Żadna z polskich szkół artystycznych nie może się poszczycić tak bogatymi i różnorodnymi zbiorami. Podkreślając to, pragniemy zwrócić uwagę nie tylko na ich wartość, wynikającą z jakości i liczby zgromadzonych obiektów, lecz także na fakt, iż są one historycznym dziedzictwem Muzeum Techniczno-Przemysłowego.
Szczęśliwie dla Krakowa, starania i fundacja niezwykłej postaci, jaką był dr Adrian Baraniecki, zaowocowały w roku 1868, w okresie prezydentury Józefa Dietla, powołaniem Muzeum Techniczno-Przemysłowego. Muzeum, zlokalizowane początkowo w wynajętych pomieszczeniach klasztoru Franciszkanów, dopiero na przełomie lat 1913 i 1914 doczekało się przeprowadzki do nowego, starannie zaplanowanego gmachu przy ul. Smoleńsk. Kres działalności placówki przyniosły dziejowe zmiany: wojna i okupacja, a wkrótce po jej zakończeniu - zmiana rzeczywistości politycznej i społecznej. W wyniku likwidacji Muzeum w roku 1950 budynek - wraz z cennym księgozbiorem i wspaniałymi zbiorami plakatów, rycin, fotografii etc. - przypadł Akademii Sztuk Pięknych. Zainteresowania, osobista pasja oraz działania podjęte w latach 1891-1904 przez drugiego dyrektora Muzeum Techniczno-Przemysłowego, architekta Jana Wdowiszewskiego, a przede wszystkim zorganizowana przez niego w czerwcu 1898 roku I Międzynarodowa Wystawa Plakatu, wyznaczają początek rozwoju tej dziedziny sztuki na ziemiach polskich. Niemal cała eksponowana wówczas kolekcja była własnością Muzeum.
Wdowiszewski pokazał w Krakowie ponad 250 plakatów z niemal wszystkich ważniejszych ośrodków europejskich, a więc z Francji, Belgii, Anglii, Niemiec oraz z Ameryki. Trafnie analizując przyczyny tego, że polskich plakatów wciąż jeszcze było niewiele i nie stały na zbyt wysokim poziomie artystycznym, włączył jednak do wystawy pierwszych kilkanaście projektów, pochodzących głównie z Galicji. Równocześnie gorąco przekonywał zarówno artystów, jak i potencjalnych zleceniodawców, do zainteresowania się dziedziną sztuki podbijającą światowe galerie. Już wkrótce pokazało się, że trud pierwszego orędownika "sztuki ulicy" nie poszedł na marne. Środowisko twórców krakowskich, w znakomitej większości związane z Akademią, szybko odnalazło w nowej sztuce możliwość realizacji swych talentów i dążeń. Eksponaty z wystawy Wdowiszewskiego z 1898 roku, uzupełniane sukcesywnie przez jego następców i prezentowane na kolejnych wystawach, stworzyły podwaliny dzisiejszych krakowskich kolekcji: Muzeum Narodowego i Akademii Sztuk Pięknych. Biblioteka Główna ASP - dziedzicząc większość zbiorów i użytkując dawne pomieszczenia - stała się naturalnym łącznikiem pomiędzy tradycją Muzeum Techniczno-Przemysłowego a teraźniejszością Akademii.
Plakaty ze zbiorów krakowskiej ASP znane są w całej Polsce, bywały także poza jej granicami, uczestniczyły w wielu wystawach. Jedną z najbardziej znaczących była - także jubileuszowa, uświetniająca 150-lecie Akademii - ekspozycja 300 polskich i zagranicznych przedwojennych plakatów, zorganizowana w 1972 roku. Zbiory Gabinetu Plakatów Biblioteki Głównej ASP przekraczają liczbę 7200 obiektów. Wszystkie bez wyjątku pochodzą z darów - ofiarodawcami są najczęściej sami autorzy plakatów, w zdecydowanej większości wywodzący się ze środowiska krakowskiego, lub instytucje kultury, z którymi udało się nawiązać współpracę. Obecna wystawa spełni swe zadanie, jeżeli - ukazując rolę, jaką w rozwoju plakatu odegrało środowisko krakowskiej Akademii, znacząc historię sztuki plakatu nazwiskami tej miary co Wyspiański, Axentowicz, Mehoffer - pobudzi do refleksji nad przemianami, jakim podlegał plakat w ciągu dziesięcioleci, i skłoni do zastanowienia się nad wyzwaniami, jakim musi stawić on czoło dzisiaj, w obliczu szybkich przemian cywilizacyjnych i ekspansji nowych środków komunikacji wizualnej.
Kuratorzy wystawy: prof. Władysław Pluta, Krystyna Szczur.
Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, al. 3 Maja 1.
Kontakt: www.muzeum.krakow.pl |
Wystawy aktualne | Archiwum wystaw 2003-2012
|
| |
|