"Pro memoria 1919-2005" to wystawa, która pragnie przybliżyć twórczość zmarłego w wieku 86 lat artysty Jerzego Jarnuszkiewicza. Na wystawie znajdzie się około 30 prac, pochodzących z różnych okresów twórczości Jerzego Jarnuszkiewicza. Prezentowane prace pochodzą w większości ze zbiorów Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, a także zostały wypożyczone z Muzeum Narodowego w Warszawie. Na wystawie prezentowane są również fotogramy przedstawiające pomniki oraz inne spektakularne realizacje artysty.

[...] Ogromną częścią Jego dorobku jest Pracownia Jarnuszkiewicza - nowatorska dydaktyka, jaką wprowadził w połowie lat 50. [...] Miarą dorobku pedagogicznego Jerzego Jarnuszkiewicza są Jego uczniowie, a wielu z nich jest obecnie znaczącymi postaciami sztuki polskiej. Pozostał w pamięci wszystkich, którzy Go znali, jako człowiek niezwykle ujmujący i skromny, ale człowiek zasad, którym się nie sprzeniewierzył i realizował w życiu. [...] Jerzy był bowiem wzorcem, mistrzem, przewodnikiem, nie narzucającym się, a niekwestionowanym autorytetem moralnym. [...] Jarnuszkiewicz w swej twórczości poruszał się w rozległym obszarze między abstrakcją geometryczną a figuracją. Miał świadomość, jak buduje się forma, ponieważ dogłębnie znał anatomię i jak mało kto rozumiał geometrię przestrzenną. [...] Był autorem pojęcia "poetycka ekspresja" w rzeźbie. Zwykł mawiać: Przede wszystkim trzeba być człowiekiem, następnie poetą, a na końcu rzeźbiarzem. Wskazywał na potrzebę metafory i poetyckiego przesłania w formie rzeźbiarskiej. Wymagał, by pytać samego siebie: dlaczego i co chcę wyrazić w rzeźbie? - zanim zacznie się kształtować bryłę lub przestrzeń. Ten warunek, by uświadomić sobie własne motywacje i potrzeby zanim powstanie ich materialny kształt, był fundamentalny dla postawy poznawczej, jaką zaszczepiła Pracownia Jarnuszkiewicza swoim adeptom. (Fragment z: G. Kowalski, Jerzy Jarnuszkiewicz 1919-2005, Kwartalnik Rzeźby "Orońsko" 2005, nr 3(60), s. 63-64

Jerzy Jarnuszkiewicz urodził się w Kaliszu 27 lutego 1919 r., zmarł 14 lipca 2005 r. w Warszawie. Studiował w Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie w l. 1936-38, następnie w Warszawskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w l. 1938-39, początkowo w pracowni Tadeusza Breyera. Po wojnie kontynuował studia w ASP w Warszawie, gdzie po uzyskaniu dyplomu w pracowni Franciszka Strynkiewicza w 1950 r. prowadził Pracownię Kompozycji Brył i Płaszczyzn przy Wydziale Rzeźby. Od 1952 r. kierował samodzielną Pracownią Rzeźby z prawem dyplomowania. W roku 1957 został docentem, a w 1968 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Początek samodzielnej twórczości artysty przypada na czas okupacji i obejmuje małe formy, figurki, portrety w gipsie, studia natury. Realistyczne przedstawienia zastępuje z czasem inna skala obrazowania i ekspresji, dążność do monumentalizmu, heroiczności gestu. Z drugiej strony artysta rozwija bardziej prywatny, dekoracyjny styl widoczny głównie w exlibrisach. W końcu lat 50. przechodzi do zagadnień przestrzeni i otoczenia, widocznych w nowatorskich projektach pomnikowych. W początku lat 60. znikają z rzeźb Jarnuszkiewicza motywy figuralne i ekspresyjne interpretacje form na rzecz poznawania nowych możliwości pracy w metalu. Powstają geometryczne konstrukcje z blachy i prętów, poetycko-ekspresyjne, pełne metaforycznych odniesień. Tworzy również konstrukcje skupione na mnożeniu przestrzeni, rytmizacji i dynamizacji kompozycji. W końcu lat 60. Jarnuszkiewicz powraca do przedstawień figuralnych, sięga po tematy o metafizycznym i duchowym sensie. Tworzy pomniki, jest też wybitnym medalierem, autorem monet obiegowych oraz rysownikiem i grafikiem. Artysta uczestniczył w kilkudziesięciu pokazach zbiorowych w kraju i za granicą, miał również wystawy indywidualne; m.in.: 1964 - Ravne; 1966, 1970, 1990 - Warszawa; 1972 - Montreal; oraz z okazji 75 Rocznicy Urodzin w CRP w 1994 r.

Przykładowe realizacje:

• 1950 - grupy rzeźbiarskie na Cmentarzu-Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie
• 1952 - płaskorzeźby Hutnik i Nauczycielka na MDM w Warszawie
• 1960 - Pomnik Adama Asnyka w Kaliszu
• 1963 - ołtarz i krucyfiks w kościele w Quebec, Kanada
• 1964 - kompozycja rzeźbiarska w Ravne, Jugosławia
• 1967 - Międzynarodowy Pomnik Pamięci Ofiar Faszyzmu w Oświęcimiu-Brzezince
• 1968-71 - krucyfiks w kaplicy KUL-u w Lublinie
• 1973-78 - cykl Kagańce
• 1983 - Pomnik Papieża Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego na dziedzińcu KUL-u w Lublinie
• 1983 - Pomnik Małego Powstańca w Warszawie
• 1983 - cykl Stacje Męki Pańskiej

Nagrody:

• 1950 - Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa z S. Lisowskim)
• 1963, 1964 - Nagrody Ministra Obrony Narodowej II i I stopnia
• 1967 - Nagroda MKiS II stopnia
• 1983 - Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka
• 1983 - Nagroda im. Bł. Brata Alberta
• 1989 - Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego, Nowy Jork oraz Nagroda Artystyczna miasta Aalberg
• 1989 - Srebrny Wawrzyn Olimpijski

Centrum Rzeźby Polskiej, ul. Topolowa 1, 26-505 Orońsko