 |
|
| POZNAŃ - CENTRUM KULTURY ZAMEK |
|
| Francisco Goya - Okropności wojny, Tauromachia - cykle graficzne |
|
| 13.01.2006 - 09.02.2006 |
| 13.01.2006 - 09.02.2006 |
|
 |
|
Francisco Goya y Lucientes (1746-1828), hiszpański malarz i grafik uważany jest powszechnie za najważniejszego twórcę schyłku XVIII i początku XIX wieku. Urodził się w Fuendetodos, aragońskiej wiosce niedaleko Saragossy. Kształcił się w Madrycie u Francisco Bayeu, którego później został szwagrem, wstępując tym samym do rodziny znanej i wpływowej wśród elit kulturalnych. W 1775 roku rozpoczął współpracę z królewską manufakturą tkanin, dla której wykonał ponad 60 projektów gobelinów, zdobiących królewskie pałace. W 1780 roku został członkiem Akademii Sztuk Pięknych San Fernando. Od roku 1786 był malarzem królewskim kolejnych panujących, ale sympatyzował z kręgami postępowych liberałów, głoszących idee Oświecenia. Największą sławę, pieniądze i uznanie przyniosły mu liczne portrety, w których uwidocznił się wyraźny wpływ Velazqueza i współczesnych portrecistów angielskich.
Ciężka choroba przebyta w 1793 roku i utrata słuchu w jej następstwie, odsunęły go od świata i wpłynęły na fantastyczno-demoniczną tematykę późniejszych dzieł. Obok wykonywania zamówień tworzyć zaczął albumy rysunków, co zaowocowało najbardziej znanym cyklem graficznym Kaprysy. Dramatyczne wypadki współczesne - kampanię hiszpańską Napoleona i powstanie ludowe komentował Goya w drugim cyklu graficznym Okropności wojny i w obrazach olejnych. W latach 1819-1823 w swoim domu na przedmieściu Madrytu wykonał oryginalne malowidła ścienne, które ze względu na mroczną symbolikę i przewagę ciemnych barw nazwano "czarnymi obrazami".
Po restauracji dynastii Burbonów opuścił w 1824 roku Hiszpanię i udał się do Francji. Ostatnie lata życia spędził w Bordeaux, gdzie zmarł w 1828 roku.
Pozostawił bogaty i różnorodny dorobek artystyczny, pośród którego wielkie znaczenie mają jego dzieła graficzne. Cztery wielkie cykle, z których dwa prezentowane są na wystawie, należą obok rycin Dürera i Rembrandta do największych osiągnięć w historii grafiki europejskiej i zainspirowały wiele współczesnych prądów artystycznych.
"Okropności wojny" to seria 80 rycin powstała w latach 1810-1820 pod wpływem wojen napoleońskich, toczących się na terytorium Hiszpanii od 1808 do 1814 roku. Wydanie pierwsze ukazało się w Madrycie w roku 1863, w trzydzieści pięć lat po śmierci artysty.
Cykl jest realistycznym, niepozbawionym drastycznych szczegółów, zapisem wojennych epizodów, ukazującym tragedie i cierpienia zwykłych ludzi. To wstrząsające świadectwo czasu jest równocześnie pierwszym w sztuce europejskiej tak jednoznacznie antywojennym dziełem. Niektóre grafiki z ostatniej części cyklu mają wyraźną wymowę polityczną i antyklerykalną. Nawiązują one do sytuacji Hiszpanii po wyparciu Napoleona i restauracji monarchii przez Ferdynanda VII, dławienia demokratycznej opozycji i ponownego przywrócenia działalności Inkwizycji. Dla artysty był to dalszy ciąg "okropności wojny"
"Tauromachia" to seria 40 rycin powstała w latach 1815-1816. Wydanie pierwsze ukazało się w Madrycie w 1816 roku. Zawierało 33 kompozycje. Siedem dalszych, opatrzonych francuskimi tytułami, dołączył w trzeciej edycji opublikowanej w Paryżu w 1876 paryski wydawca i grafik Eugene Loizelet.
Cykl ten, w przeciwieństwie do wcześniejszych, pozbawiony jest całkowicie odniesień społecznych i aluzji politycznych. Poświęcony został corridzie, ulubionej rozrywce Hiszpanów. Niektóre grafiki posłużyły jako ilustracje do traktatu pióra Nicolasa Fernendeza de Moratina o jej historii. Artysta złożył hołd wielkim torreadorom, bohaterom rytualnej fiesty, uwielbianym i podziwianym przez wszystkie warstwy społeczeństwa. W rycinach Goi hiszpańskie widowisko zyskało wymiar symboliczny - stało się metaforą ludzkiego zmagania z losem i przeznaczeniem.
Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje kompletny zbiór czterech serii graficznych Goi (Kaprysy, Okropności wojny, Tauromachia, Przysłowia (Szaleństwa), obejmujący 218 rycin. Wszystkie cykle są pośmiertnymi wydaniami grafiki Goi i pochodzą z kolekcji Feliksa "Mangghi" Jasieńskiego, ofiarowanej Muzeum w 1920 roku.
Dwa cykle: Okropności wojny i Tauromachia liczą łącznie 120 rycin.
Cykl Okropności wojny pochodzi z wydania drugiego, opublikowanego w Madrycie w 1892 roku, w liczbie stu egzemplarzy.
Cykl Tauromachia pochodzi z edycji trzeciej, opublikowanej w Paryżu w 1876 roku, w liczbie stu egzemplarzy.
Ze względów konserwatorskich, ryciny pokazywane są rzadko. Na co dzień przechowywane są w magazynach, w zamkniętych szafach. Prezentowane są tylko na wystawach czasowych.
Centrum Kultury "Zamek", Sala Marmurowa, ul. Święty Marcin 80/82, 61-809 Poznań
Kontakt: www.zamek.poznan.pl |
Wystawy aktualne | Archiwum wystaw 2003-2012
|
| |
|