 |
|
Gdy przed kilkunastu laty, na fali popularności nowych mediów, instalacji, fotografii, video, krytycy ogłaszali upadek malarstwa jako medium archaicznego i nie zdolnego do artystycznej interpretacji współczesnego świata, malarze malowali. Niewielu zapewne spodziewało się, że początek nowego milenium przyniesie odrodzenie zainteresowania malowanymi obrazami. Wystarczy przypomnieć ostatnie ważne wystawy międzynarodowe, włączając ubiegłoroczne Biennale w Wenecji, by znaleźć potwierdzenie tej tendencji. Czy powrót malarstwa jest wynikiem pewnej prawidłowości polegającej na następowaniu po sobie sztuki operującej technologiami, analitycznej oraz wykorzystującej tradycyjne środki ekspresji? Czy raczej popularność obrazów należy wiązać przede wszystkim z zabiegami ze strony specjalistów od marketingu i rynku sztuki? W tym momencie trudno jest wyrokować o trwałości obserwowanej tendencji, a jeszcze trudniej - o jej rewolucyjnym charakterze. Szczególną uwagę krytyki, publiczności i kolekcjonerów wzbudzili młodzi malarze niemieccy, pochodzący przede wszystkim z dawnych landów NRD. Młode malarstwo niemieckie - szkoła lipska i szkoła drezdeńska - triumfuje w galeriach Europy i USA. Wystawa w Królikarni prezentuje malarstwo szkoły lipskiej: absolwentów Wyższej Szkoły Grafiki i Sztuki Książki w Lipsku określanej często jako "akademia" w nawiązaniu do XVIII-wiecznej nazwy szkoły (Akademia Rysunku, Malarstwa i Architektury, w II połowie XIX wieku przemianowanej na Akademię Sztuk Graficznych i Księgarstwa) pracujących i mieszkających w tym mieście.
Początki szkoły lipskiej, jako stylu w najnowszej sztuce niemieckiej, sięgają przełomu lat 60. i 70. Termin został po raz pierwszy użyty przez berlińskiego krytyka Lothara Langa na określenie malarstwa ekspresjonistyczno-symbolicznego reprezentowanego przez artystów związanych z lipską Akademią, obejmujący twórczość m.in. Bernarda Heisiga, Warnera Tübke, Wolfganga Mattheuera oraz Waltera Libudy, Hartwiga Ebersbacha i Arno Rinka. Teraz stał się tzw. starą szkołą lipską (Alte Leipziger Schule), w opozycji do nowej (Neue Leipziger Schule), zdobywającej ostatnio wielką popularność. Wystawa w Królikarni koncentruje się przede wszystkim na jej dokonaniach. Początek nowej szkoły lipskiej wyznacza rok 2003 i wystawa "Sieben mal Malerei" ("Siedem razy malarstwo"). Nieco wcześniej zadebiutował artysta, któremu nowa szkoła lipska zawdzięcza swą popularność - Neo Rauch (uczeń Rinka i Heisiga, laureat Nagrody van Gogha 2001, uczestnik Biennale w Wenecji w 2003, w Sao Paulo 2004, od 2005 profesor lipskiej Akademii). W ostatnich latach do głosu doszło pokolenie już utytułowanych trzydziestolatków: Matthias Weischer (uczestnik programowej wystawy "Doświadczenie sztuki" na Biennale weneckim, 2005 oraz wystawy "The Triumph of Painting" w Saatchi Gallery w Londynie, 2005), Tilo Baumgärtel (współpracuje z licznymi nowojorskimi galeriami oraz londyńską Wilkinson Gallery), Christoph Ruckhäberle, David Schnell czy Tim Eitel (laureat prestiżowej Ermer Preis 2003). Na wystawie prezentowane są również prace berlińczyka Martina Edera, twórcę zjawiska określanego jako nowy kicz, oraz drezdeńczyka Thomasa Scheibitza (uczestnika niemieckiej prezentacji na weneckim biennale oraz wystawy "The Triumph of Painting" w Saatchi Gallery w Londynie).
Termin nowa szkoła lipska, w przeciwieństwie do starej, jest w mniejszym stopniu wspólnotą stylu. Wskazuje raczej na jedność geograficzno?pokoleniową i jest używana przez krytyków na opisanie swoistej eksplozji malarstwa związanego z Lipskiem i jego najważniejszą uczelnią artystyczną. Często obejmuje się tym terminem twórczość wszystkich młodych malarzy pracujących w Lipsku, nie tylko uczestników wystawy "Sieben mal Malerei". Nowa szkoła lipska to w dużej mierze sukces komercyjny. Za jej promocją stoją galerie w Niemczech, Wielkiej Brytanii (przede wszystkim Saatchi), USA, Japonii, Korei Południowej. Obrazy młodych Niemców są sprzedawane po 200 tys. dolarów i więcej. Rekordzistą jest Neo Rauch, którego obraz sprzedano na aukcji w Nowym Jorku w 2005 r. za 390 tys. dolarów. Nie bez znaczenia dla popularności malarstwa lipskiej szkoły jest tematyka. Podczas gdy Neo Rauch zaskakująco łączy codzienność z motywami z epoki socjalistycznej, to dla młodszych malarzy poprzedni okres nie stanowi już tak istotnego punktu odniesienia. Malują teraźniejszość. Jeśli szukają odniesień, to znajdują je w sztuce europejskiej, w tym awangardowej. Być może swoiście pojęty uniwersalizm, jest również jednym z elementów fenomenu popularności nowej szkoły lipskiej.
Wystawa w Królikarni jest szeroką prezentacją współczesnego malarstwa niemieckiego, zarówno nowej, jak i starej szkoły lipskiej oraz artystów związanych z Berlinem i Dreznem. Większość prezentowanych na wystawie prac pochodzi z kolekcji Malarstwa i Grafiki "VNG art", od lat konsekwentnie tworzonej i rozwijanej przez niemiecki koncern gazowniczy VNG. Wystawa przygotowana jest w ramach "Roku Polski w Niemczech - Roku Niemiec w Polsce 2005-06".
Kuratorami wystawy są Krzysztof Stanisławski i Dorota Kabiesz.
Królikarnia. Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, ul. Puławska 113a, 02-707 Warszawa
Kontakt: www.krolikarnia.mnw.art.pl |