 |
|
"Uważam, że (...) przekazywanie informacji wizualnej powinno łączyć w sobie zaangażowanie nie tylko spojrzenia, ale również i myśli odbiorcy" - pisał Hiszpański. W jego dziełach pełno jest erudycyjnych, literackich odniesień, lecz widać także emocjonalny, filozoficzny dystans wynikający z wolności i niekonwencjonalności wyobraźni Artysty. Dysponował on ogromnym zakresem różnorodnych środków ekspresji - od realizmu, poprzez dekoracyjną stylizację po ekspresyjną deformację. "Hiszpański należał do rzadkiego w XX stuleciu gatunku ludzi dorównujących miarą swych wszechstronnych uzdolnień humanistom doby renesansu. W dziejach Polski, w historii polskiej kultury i nauki zapisał swe imię..." przede wszystkim jako artysta malarz i rysownik, ale także architekt i znawca historii kultury materialnej, pisarz i tłumacz, lotnik, kreator kukiełek teatru dla dorosłych, filozof, taternik. W dziełach plastycznych Hiszpańskiego widoczne jest odbicie tych licznych pasji.
Wystawa w Galerii "Schody" jest 47 ekspozycją prac Artysty. Od 1945 był członkiem rzeczywistym Związku Polskich Artystów Plastyków. Prawie 120 obrazów jest w muzeach lub zakupione przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. "Zachęta" skatalogowała 636 prac. W 1973 otrzymał, w pięćdziesięciolecie pracy artystycznej, Nagrodę Jubileuszową Ministra Kultury i Sztuki. Tu prezentujemy obrazy i rysunki, które mogą zostać przekazane prywatnym kolekcjonerom. Informacje o twórczości Stanisława Hiszpańskiego znajdą Państwo na stronie internetowej "stanislawhiszpanski.eu", a jeszcze pełniejsze - w albumie monograficznym.
Hiszpański reinterpretował mity antyczne ze znawstwem wszelkich realiów epoki. Z rzetelnością historyka współgra parafraza artystycznych stylów, swoboda i dekoracyjność. Fascynowała go kultura i piśmiennictwo starożytnego Bliskiego Wschodu. Wskrzesił w swej wizji mity Sumeru liczące cztery i pół tysiąca lat. Cykl "Legendy sumeryjskie" obejmuje 19 obrazów. Powstawały one na przestrzeni wielu lat, od 1961 do 1972. Tu prezentujemy dodatkowo stworzone oryginalne obrazy wyłączone przez Artystę z "fryzu" ze względu na odmienność kolorystyki.
Hiszpańskiego interesowały korzenie europejskiej kultury. Mitologię śródziemnomorską i odpowiadające jej motywy sztuki zdobniczej oraz architektury znał perfekcyjnie. Nie wahał się ornamentacji autentycznej przekształcać zgodnie ze swą wyobraźnią. Cykl "Odyseja", 24 obrazy ilustrujące epos Homera. Z żywą narracją współgra znawstwo realiów religijnego kultu, rytuału i obyczaju. Wydawnictwo "Alfa" w 1995 opublikowało całość cyklu. Artysta projektował szatę graficzną książek wydawnictw takich jak Wiedza, MON, Nasza Księgarnia, Ars Christiana, Czytelnik, Pallotinum, Znak, Wydawnictwo Św. Wojciecha, a także przyjmował zamówienia na okładki lub ilustracje w czasopismach. Tu prezentujemy wybrane zachowane oryginały. Malowane w konwencji realistycznej, choć przedstawiają fikcję, dzieci lubią być "poważnie traktowane". A od strony eksperymentowania z formą - Hiszpański uważał, że uproszczenia, stylizacje, deformacje wolno uprawiać artyście, którego stać także na niemal fotograficzna dokładność. Cykl Bigos Staropolski, drukowany w tygodniku "Za i przeciw" w roku 1959, zachowane oryginały, na odwrocie komentarze Artysty. Finezyjna, wijąca się kreska trawestuje manierę renesansowych drzeworytów i osiemnastowiecznych "kaprysów". Cykl "Kulawy bosman" do książki J.B.Rychlińskiego (wyd.1957 i 1959). Stylistyka drzeworytu, karykaturalna deformacja jak u Pietera Breugla starszego przedstawia świat piratów, alchemików, skąpców... Z wykształcenia był architektem. W czasie wyjazdów nie rozstawał się ze szkicownikiem. Lubił niekonwencjonalne ujęcia, od tyłu, od zaniedbanych podwórek. W Muzeum Historycznym m.st. Warszawy jest 17 rysunków sprzed odbudowy Starówki, a w Muzeum Nadwiślańskim 56 rysunków Kazimierza jakiego już nie ma (a ponadto 7 obrazów barwami i złotem malowanych p.t. "Zaczarowany Kazimierz").
Stanisław Hiszpański - kim był.
"Hiszpański należał do rzadkiego w XX stuleciu gatunku ludzi, dorównujących miarą swych wszechstronnych uzdolnień humanistom doby renesansu. W dziejach Polski, w dziejach polskiej kultury zapisał swe imię (...)."(Irena Kossowska). Urodził się w roku 1904 w rodzinie właścicieli firmy wysyłającej obuwie na wszystkie kontynenty, rodzinie o tradycjach patriotycznych, wspomagającej naukowców i artystów. Jako uczestnik kampanii wrześniowej 1939 trafił do oflagu w Woldenbergu. Stworzył wówczas ponad czterysta rysunków. Karykatury obozowe i sytuacyjne uzyskały pierwsze nagrody na konkursach organizowanych przez YMCA. Był też kierownikiem artystycznym teatru kukiełkowego dla oficerów. Cały dorobek przedwojenny i jeniecki stracił. W 1945 roku został członkiem rzeczywistym Związku Polskich Artystów Plastyków na podstawie trzech szkiców narysowanych patykiem i atramentem. Po 52 latach pracy twórczej, w 1973 roku, otrzymał Nagrodę Jubileuszową ministra kultury. Po wojnie - jako major pilot rezerwy, staczał ryzykowne walki o poszanowanie polskich tradycji i słownictwa lotniczego. Wydał dwie książki z tej dziedziny - "Słownik terminów lotniczych" oraz "Lotnictwo bez cudów", przez siebie ilustrowane. Zmarł w roku 1975. Po ojcu i pradziadku, jako trzeci Stanisław Hiszpański został umieszczony na Tablicach Zasłużonych na Powązkach, w gronie wybitnych artystów. Bibliografia Artysty wzbogaciła się w roku 2000 albumem monograficznym "Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy" wydanym przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zawiera on 115 ilustracji, w tym 68 barwnych reprodukcji obrazów, w sumie 223 strony. Uznanie szczególnych zasług dla kraju i stolicy kilku członków rodziny, wśród nich Stanisława - Artysty, spowodowało w roku 2001 nazwanie ulicy opasującej Galerię Mokotów mianem "Rodziny Hiszpańskich".
Galeria Schody,
ul. Nowy Swiat 39, 00-029 Warszawa
Kontakt: www.galeriaschody.pl |