RZEŻBA

Autor: Franciszek Masiak Data ustawienia: 1938 Materiał: blacha miedziana Wymiary: wysokość ok. 2 m Napisy: -

W 1937 roku w Paryżu miała miejsce Międzynarodowa Wystawa "Sztuka i technika w życiu współczesnym". W przestrzeni ogrodów Trocadero zlokalizowano Pawilon Polski, którego rotunda wejściowa, zaprojektowana przez Bohdana Pniewskiego i Stanisława Brukalskiego, zwieńczona została odlaną w brązie rzeźbą symbolizującą odrodzoną Polskę (Polonia Restituta). Kobieca postać, trzymająca w lewej dłoni rozpościerającego skrzydła orła, była dziełem artysty rzeźbiarza Franciszka Masiaka i przeznaczona była do oglądania z określonej skalą i wysokością pawilonu odległości. W 1938 roku część eksponatów z wystawy trafiła do nowowybudowanego, zaprojektowanego przez Arseniusza Romanowicza i Jacka Szwemina budynku restauracji na szczycie Gubałówki. Jej wnętrza ozdobione zostały m. in. dębowymi boazeriami Antoniego Kenara i wielkoformatowym panneau Jeremiego Kubickiego. Na zewnątrz, przy tarasie restauracji stanęła klasycyzująca rzeźba Masiaka, na stałe wpisując się w architekurę i otoczenie budynku. Bez uszczerbku przetrwała II wojnę światową. Jej umiejscowienie w 1938 roku na stosunkowo niskim cokole na Gubałówce było i jest błędem. Jeśli rzeźba projektowana była do ustawienia na pewnej wysokości (np. na kolumnie, na krawędzi dachu) wymagało to od rzeźbiarza zastosowania określonych deformacji plastycznych, które jednakże z perspektywy widza zmieniały się w pełną harmonii kompozycję. Ta sama rzeźba oglądana z najbliższej odległości wydawać się może nieproporcjonalną, co ma właśnie miejsce w przypadku opisywanego dzieła Franciszka Masiaka. Zbyt wydłużona szyja i figura postaci, jej nienaturalnie pociągła twarz i przesadnie duży orzeł w lewej dłoni wskazują, iż miejsce dla tej bezcennej pamiątki z Paryża powinno było być wybranym zdecydowanie staranniej.

Foto i opracowanie © 2010 Paweł Giergoń