RZEŻBA

Autor: Xawery Dunikowski Data odsłonięcia: 12 października 1963 Materiał: granit Wymiary: wysokość: 8 m Napisy: 1943 - Lenino, Warszawa, Kołobrzeg, Berlin - 1945

Ostatnie monumentalne dzieło Xawerego Dunikowskiego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli rzeźby polskiej pierwszej połowy XX wieku. Konkurs na projekt pomnika rozpisano w 1959 roku. Sąd konkursowy nie przyznał pierwszej nagrody i nie skierował żadnego z projektów do realizacji. W związku z tym, ówczesny Minister Obrony Narodowej, marszałek Marian Spychalski, zlecił wykonanie pomnika leciwemu już Xaweremu Dunikowskiemu, który w latach 1962-63 wykonał projekt, zrealizowany przy współpracy Józefa Galicy, Józefa Potępy, Jerzego Beresia i Leona Marka Suzina, odpowiedzialnego za cokół i otoczenie architektoniczne pomnika. Pomnik ten nie jest dziełem wybitnym a uwagi co do niedostatecznego dopracowania projektu zgłaszał wówczas sam artysta. Postępująca choroba Dunikowskiego (zmarł w 1964 roku) i pośpiech w realizacji, nie pozwoliły mu na szlachetniejsze rozwiązanie kwestii formy monumentu.

Opracowanie: Paweł Giergoń