Urodził się w 8 marca 1878 roku w Stanisławowie, zmarł w 1964 w Milanówku pod Warszawą. W latach 1892-1896 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, następnie w latach 1896-1900 studiował rzeźbę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Alfreda Dauna, Konstantego Laszczki oraz rysunek i malarstwo u Jacka Malczewskiego. W 1904 roku, przy poparciu Wyspiańskiego i Stanisławskiego otrzymał prestiżowe stypendium Czartoryskich na roczny pobyt w Paryżu, gdzie przebywał już na własny koszt, z przerwami, do roku 1907. We Francji miał możliwość zapoznania się z współczesnymi prądami artystycznymi i osobiście z twórczością takich artystów jak Auguste Rodin i Emile Bourdelle. Po powrocie do kraju, do Krakowa, rozpoczął się pierwszy okres twórczości artysty, trwający około dziesięciu lat (1905-15). W tym czasie stworzył m.in. szereg rzeźb portretowych (Edwarda Leszczyńskiego, Rudolfa Starzewskiego), figurkę aktorki Sulimy (inaczej zwaną "Na schodach"), dziewięć gipsowych głów-karykatur wykonanych dla kabaretu Zielony Balonik oraz rzeźby tematyczne: "Macierzyństwo", "Nad przepaścią" i "Dziewki". W tym czasie uczestniczył czynnie w życiu krakowskiej bohemy artystycznej. Był członkiem Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana i Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej zrealizował w Krakowie szereg rzeźb architektonicznych, m.in. płaskorzeźbione popiersia czterech ewangelistów na sklepieniu kościoła św. Floriana, figurę Chrystusa we wnęce pod oknem w prezbiterium kościoła św. Krzyża oraz rzeźby na fasadzie Domu Towarzystwa Rolniczego przy placu Szczepańskim, przedstawiające prace rolnicze w różnych porach roku.

Około 1915 roku w twórczości Szczepkowskiego zaznacza się tendencja do geometryzacji formy i operowania kanciastym konturem. Przykładem zmian zachodzących w twórczości artysty jest wykonane przez niego epitafium matki, postacie aniołów adoracyjnych z powstałego około 1918 roku ołtarza dla kościoła w Krzeszowicach oraz projekt sarkofagu Andrzeja Potockiego (opracowywany dwukrotnie - w 1913 i 1922 roku). Indywidualny styl Szczepkowskiego ukształtował się w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Cechował się on dekoratywną, uproszczoną, zgeometryzowaną formą, nawiązującą do sztuki ludowej, zwłaszcza snycerki góralskiej. Taka propozycja artystyczna spotkała się z w dwudziestoleciu międzywojennym z powszechną aprobatą, zyskując artyście szeroki krąg zwolenników oraz szereg oficjalnych zamówień.

Na początku lat dwudziestych Szczepkowski przeniósł się do Warszawy, gdzie skupiało się ówczesne centrum kulturalne kraju. W 1921 roku podjął pracę pedagogiczną w nowopowstałej Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych przy ulicy Myśliwieckiej w Warszawie, gdzie nastepnie od roku 1923 do wybuchu II wojny światowej piastował stanowisko dyrektora placówki. Udział Polski w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 roku, był wielkim, osobistym sukcesem Jana Szczepkowskiego. Wystawiona przez niego, w dziale polskim w Galerii Inwalidów, kapliczka Bożego Narodzenia, została wyróżniona Grand Prix a jej rewelacyjny, snycerski ołtarz zakupił natychmiast rząd francuski, uprzedzając tym samym podobne starania króla szwedzkiego. Ołtarz ten znajduje się obecnie w kościele w Bourges a jego replika w Muzeum Narodowym w Warszawie. Sam autor uhonorowany został przyznaniem mu Legii Honorowej.

Jan Szczepkowski należał do ugrupowania "Rytm". Domeną jego twórczości stała się wówczas monumentalna rzeźba architektoniczna. Do najwybitniejszych dzieł z tego okresu należą: płaskorzeźby na fasadzie Banku Gospodarki Krajowej (1927-1928) oraz na elewacji gmachu Sejmu RP w Warszawie (1927-1928) i zniszczony w 1939 roku fryz dla Teatru Ateneum (1929). W roku 1936 zrealizował pomniki Stanisława Moniuszki i Wojciecha Bogusławskiego na placu Teatralnym, który po zniszczeniu przez Niemców w roku 1944, został zrekonstruowany i ponownie odsłoniety w 1965. Artysta zdejmował też maskę pośmiertną Józefa Piłsudskiego i rozpoczął prace nad projektem sarkofagu, które do września 1939 roku nie zostały zakończone. Po II wojnie światowej brał udział w rekonstrukcji zabytków warszawskich (m.in. pomnika Adama Mickiewicza przy Krakowskim Przedmieściu). W latach pięćdziesiątych wykonał projekty zespołu płaskorzeźb dla Huty "Warszawa" oraz gmachu Ministerstwa Energetyki (płaskorzeźby przedstawiające cztery żywioły: Wodę, Ogień, Powietrze i Ziemię). Zmarł w sędziwym wieku 86 lat i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Alei Zasłużonych. Autorem zrealizowanego w 1965 roku pomnika nagrobnego artysty (z motywem z kapliczki Bożego Narodzenia) był rzeźbiarz Karol Tchorek. W 1978 roku, z inicjatywy córki artysty i działalności rodzinnej Fundacji powstało Muzeum Jana Szczepkowskiego w Milanówku pod Warszawą.

opracowanie: Paweł Giergoń

Bibliografia: Joanna Szczepińska - "Jan Szczepkowski". Warszawa 1957